Chỉ 10 phút sau, ông được biết đó là một trong những lãnh đạo của Tập đoàn Vingroup, người phụ trách thực hiện các việc "tiền trạm" cho đề án VinFast và người phụ nữ này đang trong hành trình tìm kiếm người phụ trách về công nghệ sản xuất và kỹ thuật ô tô. Cô muốn ông sáng hôm sau bay từ TP.HCM ra Hà Nội để gặp tỷ phú Phạm Nhật Vượng.

Với sự thuyết phục rất kiên quyết, sắc sảo của nữ doanh nhân, cộng với tâm lý gặp vị tỷ phú số 1 Việt Nam là “một cơ duyên thú vị”, ông Huệ quyết định bay ra Hà Nội gặp ông Phạm Nhật Vượng.

7h30 sáng hôm sau, ông Huệ nhận được cuộc gọi từ phía Vingroup yêu cầu đọc mail và trả lời. Ông thực sự "choáng" khi nhận được lời mời làm việc với chức danh Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Vingroup. Ông chợt nghĩ "Wow, quá quyết liệt. Ông Phạm Nhật Vượng quyết tâm làm xe ô tô thiệt".

Ông Võ Quang Huệ đã mở đầu với Dân Việt bằng câu chuyện khi ông quyết định rời khỏi Tập đoàn Bosch và tham gia vào Tập đoàn Vingroup, bắt đầu làm ô tô đầu tiên “Made in Vietnam” mang thương hiệu VinFast như thế.

Từng có 24 năm làm việc ở Đức tại Tập đoàn ô tô BMW nổi tiếng trên thế giới, hơn 10 năm giữ vai trò Tổng Giám đốc của Tập đoàn Bosch Việt Nam, ông được coi là một người thành đạt, từng giữ nhiều cương vị lãnh đạo ở tầm cỡ toàn cầu. Trong suốt khoảng thời gian làm việc và cống hiến, ông có hơn 40 năm hành trình dọc ngang bôn ba nhiều miền đất trên thế giới. Mà theo ông, mỗi bước chân là “một dặm đường trong hành trình dài của đời người” và không có sự chuẩn bị nào là vô nghĩa.

Nhưng, đằng sau sự thành công ấy, là cả một khát khao được cống hiến, được mang những gì đã học hỏi được từ nước ngoài về để phát triển quê hương, đất nước. Cũng chính vì đi học từ Đức đã thôi thúc trong ông muốn góp phần giáo dục đào tạo, giúp cho các bạn trẻ Việt Nam có được cần câu, tạo ra nguồn nhân lực trẻ có trình độ cao nên ông rất nỗ lực.

Ông đã mang ngành công nghiệp phụ trợ về Việt Nam bởi công nghiệp phụ trợ ở của Việt Nam còn non trẻ; góp phần đưa hai trung tâm nghiên cứu của Tập đoàn Bosch - là tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới về Việt Nam. Hiện nay có 4.000 kỹ sư đang làm việc, tham gia vào việc nghiên cứu phát triển những sản phẩm cho Tập đoàn Bosch cung ứng trên toàn cầu…

Và ông là người đã góp phần làm nên ô tô Made in Vietnam đầu tiên.

Ông biết không, tôi thực sự thấy thú vị sau khi đọc cuốn "Dặm đường tôi đi" của ông. Và thường với một người thành đạt thì tôi hay hình dung đó sẽ là một người vươn lên từ nghèo khó, có ý chí học hành... Nhưng ít ai biết được, ông sinh ra trong một gia đình khá giả ở Quảng Nam di cư vào Sài Gòn. Và thời đó, ông từng là một "tiểu đại ca" trong nhóm bạn, gia nhập vào cuộc sống hoa lệ của Sài Gòn, sớm mon men vào các sàn nhảy đầm và có sở thích "độ xe"...

- Năm 1960, gia đình tôi di cư vào Sài Gòn. Thời điểm đó, gia đình bên má tôi ở Sài Gòn đã khá giả vì chuyên tâm vào nghề dệt, tập trung ở khu ngã tư Bảy Hiền. Nhờ được sự giúp đỡ, ba tôi nhanh chóng phát huy tinh thần vươn lên của truyền thống gia đình, không ngừng học hỏi và nỗ lực làm việc. Thế mạnh kinh doanh thương mại của ba đã giúp gia đình trở nên nổi tiếng giàu có bậc nhất làng dệt Bảy Hiền vào những thập niên 1960, 1970.

Tôi học cũng không xuất sắc, thật sự không có gì đặc biệt trừ giỏi Toán nhưng việc gì đến tay tôi cũng có thể làm được. Ở nhà, ba tôi có đủ các loại xe hơi, xe máy. Tôi mê những buổi trưa nghịch phá xe hơi. Ba tôi nhận thấy điều đó và định hướng bắt đi làm để kiếm tiền. Tôi chọn cách mùa hè làm việc trong xưởng hồ và dệt của gia đình, kiếm tiền mua những thứ ưa thích, đắt đỏ, đặc biệt là thú vui độ xe, đổi xe, một thứ xa xỉ mà thời đó còn rất hiếm người sở hữu.

Và đó có phải là lý do ông chọn du học ở Đức - một đất nước nổi tiếng trên thế giới về nền công nghiệp ô tô?

- Vì muốn đi học ngành ô tô nên tôi chọn nước Đức nhưng thực chất lúc đó vẫn còn rất mơ hồ về định hướng. Tháng 1 năm 1970, tôi ra đi với một sự chuẩn bị hời hợt. Sự thiếu hiểu biết đó đã mang đến những kỷ niệm không thể quên trong những ngày đầu đến Đức. Đó là đã chọn ngày chủ nhật để đáp chuyến bay đến Đức với ý định tranh thủ ngày cuối tuần vui chơi trước khi nhập học, trong khi ngày ấy ở Đức đúng nghĩa là ngày người dân ở nhà chơi với con, nấu ăn và đi nhà thờ. Các thành phố gần như vắng bóng người, phố xá không mở cửa. Tôi đến thành phố Iserlohn với tâm trạng đầy lo âu, không biết ngôn ngữ, không người đón, taxi cũng không.

Từ một cậu thanh niên quý tử ở nhà được "lo tận răng", ông đã nỗ lực như thế nào để có thể chinh phục sự nghiệp tại các công ty đa quốc gia và trở thành một người Việt giữ nhiều vị trí cao trong những tập đoàn lớn trên thế giới như thế?

- Tôi học ngành ô tô thực chất là vì yêu thích, mê thích xe, mê cơ khí thì đi học. Và đi học thì cũng chỉ mong một điều lúc nào đó về Việt Nam làm được điều gì đó cho gia đình hoặc xã hội xung quanh các vấn đề về ô tô.

Thế giới vào thời điểm mà tôi du học nước ngoài – từ những năm 1971 không giống bây giờ. Ngày nay, các bạn trẻ được tiếp cận với những thông tin sớm qua các kênh youtube, mạng xã hội, thông qua những phát triển của công nghệ truyền thông. Ở thời chúng tôi thì khác, nước Đức lúc đó cũng khác. Thành ra phải nói rằng một người ngoại quốc mà học trong môi trường đó đương nhiên phải chịu áp lực lớn hơn. Muốn thành công, muốn vươn lên để có vị trí của mình thì bạn phải đạt được nhiều kết quả tốt hơn, phải nỗ lực nhiều hơn mới được sự công nhận.

Tôi nghĩ tinh thần đó trong tôi có lẽ còn nhờ vào cội nguồn của tôi. Quê tôi ở miền Trung nghèo lắm, thành ra tinh thần ham học đã truyền từ nhiều đời. Theo tôi đó là điều quan trọng.

Một điều rất cần thiết khác tôi nghĩ nếu nhìn lại, bản thân rất vui vì mình luôn nỗ lực mà chìa khóa đơn giản ở chỗ nếu bạn đang làm tốt rồi, đạt được thành công rồi, nghĩa là bạn đã nỗ lực bằng trái tim, bằng trí tuệ, từ đó bạn sẽ có cảm hứng học thêm nhiều điều mới và làm tốt được những điều đó. Cho nên, sống hết lòng, làm việc tận tâm, tận lực công việc hiện nay vẫn là chìa khóa quan trọng mà tôi nghĩ là bài học mà tôi rút ra được.

Và thứ nữa là không ngừng học tập, vươn lên. Trong đoạn đường mình gọi là "dọc đường của đời mình", sẽ có đủ chuyện, cho nên không có chuẩn bị nào là vô nghĩa vì tất cả sự chuẩn bị đó đều là điều tốt lành đặt nền móng để xây cho tương lai của mình.

Ở Tập đoàn BMW hay Bosch đã định hình tư duy quản lý và tầm nhìn chiến lược của ông như thế nào?

- BMW là hãng ô tô hàng đầu thế giới, Bosch là công ty hàng đầu về công nghiệp phụ trợ của thế giới. Điều tôi học được từ những tập đoàn này là luôn luôn nghiên cứu phát triển, tập trung vào việc phát triển những sản phẩm phù hợp với khách hàng, mang đến sự tiện dụng nhưng có giá cả cạnh tranh, chất lượng sản phẩm lại rất tốt.

Những công ty này có quy trình làm việc tốt. Tinh thần kỷ luật, kỹ thuật làm việc có năng suất và môi trường làm việc là những yếu tố rất quan trọng. Nhưng tôi nghĩ, điều lớn nhất những công ty này tạo ra là tôi được rèn luyện "tinh thần quốc tế, nghĩ đến phát triển toàn cầu".

Một điều quan trọng nữa là tinh thần dám nghĩ khác, dám làm khác, dám làm những điều mới mẻ. Như các bạn thấy, mỗi năm ở những công ty lớn như thế này họ ra hàng trăm bằng sáng chế. Đó là điều tôi không quên được.

Câu chuyện tiếp cận người tài của tỷ phú Phạm Nhật Vượng và cuộc đối thoại đầu tiên giữa ông và ông Vượng như thế nào?

- Một buổi chiều tháng 6/2017, tôi nhận được một số máy lạ gọi tới. Sau đó tôi được biết đó là một trong những lãnh đạo của Tập đoàn Vingroup, người phụ trách thực hiện các việc "tiền trạm" cho đề án VinFast. Sau một hồi trò chuyện, cô ấy muốn sáng hôm sau tôi bay ngay ra Hà Nội để gặp ông Phạm Nhật Vượng.

Lúc đầu tôi đề nghị hoãn cuộc gặp ông Vượng sang tháng 7 bởi vì lúc đó tôi cần phải làm một số việc trước khi bay sang công tác tại Đức. Tuy nhiên, trước sự thuyết phục rất kiên quyết, sắc sảo nhưng cũng rất hóm hỉnh, nên tôi đã quyết định tranh thủ bay ra Hà Nội để gặp ông Vượng, với suy nghĩ "gặp một lần xem sao".

Lần đầu gặp ông Phạm Nhật Vượng, tôi cảm nhận được năng lượng tích cực, một con người có tài ăn nói, nói đúng trọng tâm, một người rất bén và tư duy logic. Sau vài câu thăm hỏi thân mật, ông Vượng vào thẳng vấn đề: "Chúng tôi muốn làm ô tô và có ý định mời anh về tham gia thực hiện kế hoạch đó". Tôi thực sự bất ngờ và phản ứng nhanh một cách tự nhiên: "Làm ô tô bây giờ trễ rồi". "Vì sao trễ", ông Vượng hỏi và tôi thẳng thắn trả lời vì ngành ô tô Việt Nam không có gì, thiếu cả ngành công nghiệp phụ trợ. Bây giờ mới bắt đầu mà trên nền tảng zero như vậy trong khi cần phải rất nhanh mới cạnh tranh được thì quá khó. Chúng tôi ngồi trao đổi, lúc đầu tôi không tin nổi kế hoạch làm ô tô của Vingroup nên không ngừng phản biện... Sau đó, tôi nhận lời làm việc tại Vingroup với vai trò Phó Tổng giám đốc.

Quyết định làm ô tô VinFast trong khi ngành công nghiệp ô tô ở Việt Nam vẫn còn chưa phát triển, theo ông yếu tố nào quan trọng nhất giúp VinFast xây dựng thành công thương hiệu ô tô Việt và dần mở rộng ra thế giới?

- Thách thức lớn nhất và đề bài mà Chủ tịch Phạm Nhật Vượng đưa ra khó cho cả mọi người, không đơn giản. Anh Vượng anh nêu ra đề bài Vingroup muốn ra mắt một dòng xe đầu tiên "Made in Vietnam chỉ trong vòng 2 năm". Tất cả những người trong ngành ô tô có hiểu biết đều phải nói là đây là chuyện bất khả thi. Ví dụ như một công ty có kinh nghiệm tôi từng làm như BMW họ cần tới 3 đến 4 năm để nghiên cứu phát triển sản phẩm mới. Còn VinFast bắt đầu từ "Không": không người, không nhà máy, không kỹ thuật, không công nghệ mà lại muốn làm với tốc độ 2 năm xong để ra mắt dòng sản phẩm đầu tiên thì phải nói là đây là một thử thách quá lớn cho bản thân tôi và mọi người tham gia đề án này.

Tuy nhiên tôi nghĩ từ "thử thách" đó, chúng tôi có tinh thần dám nghĩ dám làm, dám nghĩ mới, cách làm khác chứ không thể làm như cách cũ được. Chính vì tinh thần này, chúng tôi đã suy nghĩ ra những kịch bản, tức là "đứng trên những người khổng lồ".

Nhưng điều tôi muốn nói, quan trọng nhất là tinh thần mãnh liệt muốn làm điều gì mới mà tốt đẹp cho Việt Nam, đó là sản xuất ra dòng xe ô tô Made in Vietnam của anh Vượng. Phải nói tinh thần đó quyết liệt, mạnh mẽ, và chúng tôi cùng những người làm việc chung cũng được truyền tinh thần đó, kể cả với đội ngũ ở nước ngoài.

Và khi các dòng xe của VinFast ra đời đã nhanh chóng chinh phục được thị trường Việt Nam ngay trong thời gian đầu. Tôi nghĩ đó là một sản phẩm Made in Vietnam nhưng với chất lượng tốt và được khách hàng đánh giá cao và ủng hộ. Làm sao tôi quên được việc có rất nhiều khách hàng đã đăng ký mua dòng xe ô tô của VinFast khi chưa biết, chưa thấy thiết kế, chưa biết xe đó như thế nào. Riêng đó cũng là chuyện đặc biệt mà lãnh đạo tập đoàn - anh Phạm Nhật Vượng và đội ngũ đã đạt được trong giai đoạn đầu tiên đó

Ông nói nhiều đến tinh thần dám nghĩ, dám làm. Vậy tư duy, tinh thần dám nghĩ dám làm của ông thể hiện rõ nét nhất ở những quyết định nào?

- Nói về việc ra mắt xe ô tô Made in Vietnam trong vòng 2 năm, so với các công ty ô tô trên thế giới đã có thương hiệu bao nhiêu năm với nguồn lực lớn, nhân sự mạnh như vậy thì quả thật đó là tinh thần "dám làm". Chúng tôi mới nghĩ ra cách là học hỏi những công ty đã có sẵn sản phẩm như Tập đoàn BMW. Muốn làm nhanh thì phải có nền tảng có sẵn của một công ty nào đó và thuyết phục họ làm chung với mình, họ cung cấp công nghệ và chúng tôi thiết kế xe, lắp ráp linh kiện khác cho nội thất... Công thức cho dòng xe đầu tiên của VinFast là: dáng xe với thiết kế Italy, công nghệ Đức, chất lượng cao "Made in Vietnam". Như vậy sẽ có cơ hội để ra xe trong thời gian ngắn.

Thứ hai nữa, chưa có một tiền lệ nào là Tập đoàn BMW làm việc với một tập đoàn mà chưa làm gì liên quan đến lĩnh vực ô tô. Và với may mắn từng có 24 năm kinh nghiệm làm ở BMW, tôi đã qua Đức thương thảo, thuyết phục họ bằng tinh thần quyết liệt của VinGroup và Chủ tịch Phạm Nhật Vượng đứng sau đề án đó muốn làm việc này đến cùng, để họ đồng ý thỏa thuận cho VinGroup sử dụng các nền tảng của BMW để có thể sản xuất ra xe ô tô mang thương hiệu của VinFast. Có thể nói VinFast là công ty đầu tiên mà chỉ trong thời gian 5 tháng sau đã đạt được thỏa thuận hợp đồng ký kết với Tập đoàn BMW. Điều này chưa bao giờ xảy ra với bất cứ một đối tác nào khác với tập đoàn ô tô danh giá như thế.

Tôi nghĩ đấy là việc dám nghĩ và dám thuyết phục.

Theo ông làm thế nào để ngành ô tô ở Việt Nam có thể cạnh tranh được với những ông lớn ô tô truyền thống như Đức, Nhật hay Hàn Quốc.

- Tôi muốn nói thêm một điểm là tại sao gọi VinFast là Made in Vietnam. Nó nằm ở chỗ: so với những công ty lắp ráp đang lắp ráp ô tô tại Việt Nam cho những thương hiệu mà chúng ta đều biết, thì VinFast là một công ty duy nhất toàn quyền quyết định về thiết kế của xe.

Và chính điều đó VinFast quyết định về sản phẩm, toàn quyền về nghiên cứu phát triển của sản phẩm mới. Đấy chính là cái làm nên giá trị Made in Vietnam.

Hiện nay có nhiều nước trên thế giới đã điện hóa các phương tiện phương tiện giao thông. Có nghĩa là xe điện đang là trào lưu của toàn cầu. Cho nên việc Vingroup đưa VinFast đi vào ngành ô tô điện tôi nghĩ là quyết định rất đúng, coi như dẫn dắt thị trường tại Việt Nam và hội nhập thế giới. Tuy nhiên thử thách cũng rất lớn bởi sự trỗi dậy của các công ty khác trên thế giới

Ông dự đoán như thế nào trong 10 năm tới với xu hướng về ô tô điện và công nghệ tự động ở Việt Nam?

- Nếu chúng ta để ý trong vòng 2 năm vừa rồi, xe điện đang bắt đầu được người dân sử dụng nhiều, hoặc đưa vào kinh doanh thông qua các công ty taxi. Người dân ngày càng tiếp cận được với xe điện nhiều hơn và biết đến nhiều hơn. Tuy nhiên song song với đó là thử thách về xây dựng được mạng lưới sạc lớn, phủ rộng và lâu dài hơn nữa là công nghệ về pin sẽ được tiếp tục nghiên cứu để thời gian sạc pin ngắn hơn.

Theo tôi đây là biện pháp quan trọng để giảm thiệt hại do tác động khí thải môi trường ở những thành phố lớn. Việt Nam đã ký cam kết Net Zero - những hoạt động, chương trình để làm xanh hóa môi trường. Điều này rất quan trọng và sẽ được người tiêu dùng ủng hộ ngày càng nhiều hơn.

Ông có nói đến sự cạnh tranh của các công ty về sản xuất ô tô có thể sẽ trỗi dậy. Vậy theo ông làm thế nào để doanh nghiệp Việt Nam có thể duy trì được lợi thế cạnh tranh?

- Ngay cả các nước châu Âu, Mỹ và Nhật cũng đang gặp thử thách. Tôi nghĩ để thực hiện cam kết Net Zero, tôi mong muốn Chính phủ sẽ có nhiều chương trình để thúc đẩy hơn vấn đề này và hỗ trợ doanh nghiệp trong vấn đề này. Thời gian đầu ở Trung Quốc hay các nước châu Âu cũng vậy, người tiêu dùng xe điện được lợi về thuế hoặc được tặng tiền để mua xe điện.

Bên cạnh đó, luật pháp cũng cần có sự chuyển biến để bảo vệ môi trường. Như hiện tại Hà Nội và TP.HCM ô nhiễm rất lớn và chất độc môi trường dẫn đến con người bị bệnh tật, dẫn đến nhiều thiệt hại khác, cho nên tôi mong muốn Chính phủ có nhiều giải pháp để giảm thiểu ô nhiễm và giao thông xanh cần được đưa vào sử dụng mạnh hơn.

Thời gian đầu khi nhiều báo loan tin về việc "ông Võ Quang Huệ về VinFast", ông Huệ nhận được rất nhiều tin nhắn của những bạn bè thân thiết. Bên cạnh những lời chúc mừng, còn có những tin nhắn bày tỏ nỗi lo liệu ông có thể làm việc được chung với ông Phạm Nhật Vượng hay không, nhất khi ông chưa bao giờ làm việc cho một công ty thuần Việt nào, liệu ông có thể đứng vững hay phải ra đi sau một thời gian ngắn trong khi ông đã gây dựng được sự nghiệp "đỉnh cao" tại Bosch... Nhưng ông bảo, lúc ấy ông chỉ có một khao khát, đó là làm được ô tô Made in Vietnam đầu tiên.

Và thoả thuận chỉ "đảm nhận phần xây dựng kịch bản công nghệ - kỹ thuật và quản lý đề án cho đến khi đưa được ô tô Made in Vietnam ra thị trường" như lời hứa với ông Phạm Nhật Vượng, sau 1.000 ngày “cháy” cùng VinFast, ông Võ Quang Huệ đã nghỉ việc tại Vingroup. Hiện, ông là thành viên Hội đồng tại một số trường đại học ở TP.HCM, với mong muốn làm điều gì có lợi để đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội.

Ở tập đoàn Vingroup, những người giỏi luôn có mức lương tương xứng, nhưng cũng đồng nghĩa với rất nhiều áp lực và phải tuân thủ kỷ luật. Có khi nào ông cảm thấy quá áp lực không?

- Tôi xin kể lại câu chuyện tôi bị phạt ở Vingroup. Trong những tuần vào làm việc tại đây, tôi được triệu tập gấp để họp về các đề án logistics. Lúc đó tôi đang phải lên kế hoạch cho đề án ra xe nên dành toàn bộ tâm trí cho việc này, lơ là không theo sát từng chi tiết trong cuộc họp. Khi biên bản cuộc họp được gửi tới, tôi nhận ra đã có những phần việc sai nên đề nghị nhóm điều chỉnh. Tiếp sau nữa tôi nhận được thông báo trừ tiền thưởng do làm việc tắc trách. Và sau đó tôi được giải thích vì tôi tham gia cuộc họp nhưng không chú tâm phân tích góp ý để kết luận dẫn đến sai sót, vì vậy buộc phải xử phạt theo quy định của công ty. Người phụ trách phân tích chi tiết phần việc, trách nhiệm khiến tôi thực sự "tâm phục, khẩu phục" nhận phạt.

Ở Vingroup, việc xử phạt theo kết quả của thanh tra khi không hoàn thành việc và áp dụng cho mọi người, bao gồm cả lãnh đạo cao nhất. Ngoài ra, việc vào ra của nhân sự rất nhanh chóng, khi không làm được việc theo yêu cầu, có thể bị đuổi việc trong tích tắc, việc lên xuống chức danh cũng tích tắc... Mọi người được thúc đẩy vượt qua giới hạn bản thân nên cũng tự tạo áp lực lớn. Đến cuộc họp với ông Phạm Nhật Vượng không ai được phép đến trễ. Thông thường trong công việc, một cuộc họp với ông chỉ trong 15 phút là chốt xong mọi việc, còn nếu kéo dài tới 30 phút thì có nghĩ là có vấn đề... So với hai tập đoàn BMW và Bosch, làm việc ở Vingroup là tuân thủ kỷ luật và với tốc độ cao hơn, áp lực lớn hơn nhiều.

Có câu "Thành công không đo bằng tiền bạc mà bằng di sản để lại". Vậy "di sản" lớn nhất ông để lại cho ngành công nghiệp ô tô Việt Nam là gì?

- Thực sự chữ "di sản" tôi không dám nói đến. Nhưng nói đến những kết quả mà mình làm được tôi rất vui.

Thứ nhất, tôi đã mang ngành công nghiệp phụ trợ về Việt Nam vì công nghiệp phụ ở của Việt Nam còn non trẻ.

Thứ hai, là góp phần đưa hai trung tâm nghiên cứu của Tập đoàn Bosch - là tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới về Việt Nam đầu tư. Mỗi lần tôi nghe đến những phát minh mới của các kỹ sư tại trung tâm nghiên cứu tại TP.HCM tôi rất vui. Hiện nay có 4.000 kỹ sư đang làm việc tại Trung tâm nghiên cứu của Bosch.

Thứ ba, tôi đã góp phần để xây dựng hai trường dạy nghề theo chuẩn theo mô hình Đức, vừa học vừa làm tại Bosch và tại VinFast. Đây là chuyện quan trọng vì tôi nghĩ rằng nguồn nhân lực – nhất là khi chúng ta bước vào kỷ nguyên mới, để có được những người thợ có trình độ cao, làm việc và sản xuất theo công nghệ mới là rất cần thiết.

Điều lớn nhất tôi nghĩ là tôi đã có cơ duyên trở thành một trong những người đầu tiên lãnh đạo đề án tại VinFast và đưa ra những sản phẩm đầu tiên, xe ô tô đầu tiên mang thương hiệu của Việt Nam. Tôi nghĩ tập thể đã làm ra xe VinFast đầu tiên lúc đó, chắc sẽ luôn tự hào và hạnh phúc vì tạo dựng được sản phẩm hạng cao cấp, mang thương hiệu Việt ra được thế giới.

Trong cuốn "Dặm đường tôi đi" tôi thấy tiết lộ nhiều triết lý thất bại là nền tảng của thành công của ông?

- Tùy theo quan điểm mỗi người, còn của tôi tụ lại 3 điểm quan trọng: thứ nhất là hết lòng với công việc hiện tại. Ngay cả trong mọi việc nếu chúng ta mỗi người làm việc của mình tốt thì gián tiếp góp phần chung mang lại giá trị cho xã hội.

Thứ 2: tinh thần học, học nữa, học mãi là điều rất cần cho các bạn trẻ trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo rất cần thiết. Không bao giờ ngừng học hỏi vươn lên.

Thứ 3: nhìn vào thất bại thì đừng nản, đừng lụy, chính thất bại sẽ cho mình bài học, là kinh nghiệm cho bản thân. Với cái nhìn tích cực đó mình sẽ thấy thanh thản hơn để đi tiếp.

Trong câu chuyện ông luôn nói về tinh thần không bao giờ ngừng học hỏi. Vậy tôi muốn hỏi nguyên tắc không bao giờ ngừng học hỏi của ông được thể hiện như thế nào trong cách mà ông đối mặt với những thách thức mới?

- Đầu tiên mình phải biết mình, hiểu về mình là một trong những nguyên tắc quan trọng, một điểm quan trọng. Chính vì hiểu mình, biết mình và biết cả điểm yếu, điểm mạnh nữa thì mới dễ hiểu được mình cần phải rèn luyện thêm điểm gì, cần học hỏi gì thêm.

Nếu nhìn lại thì tôi thấy tiếng Anh tôi học quá trễ. Tôi tới tuổi 45 rồi mới đi học tiếng Anh. Đáng ra ngôn ngữ nên được học từ khi còn trẻ. Trong khi đó bây giờ các bạn trẻ có biết bao nhiêu điều kiện để học so với các giai đoạn của thế hệ trước. Bạn có thể học thông qua Youtube, mạng xã hội. Vậy nên tôi mong rằng các bạn trẻ nên tận dụng thời gian để học hỏi thay vì tận dụng những nền tảng như thế để chỉ vui chơi.

Sắp tới đây để phù hợp với giai đoạn phát triển mới thì Việt Nam cần nhiều người có năng lực, có kỹ năng và có tinh thần chung tay xây dựng đất nước, góp phần tạo nên nền kinh tế phát triển và sánh vai với các nước trong khu vực và thế giới.

Vừa rồi ông có tham gia vào việc giảng dạy. Ông đã đóng góp thế nào để thúc đẩy giáo dục và nghiên cứu khoa học tại Việt Nam? Và ông muốn được nhớ đến như một doanh nhân, một nhà sáng chế hay một người truyền cảm hứng?

- Tôi cũng có những bằng sáng chế khi làm trung tâm nghiên cứu của BMW. Tôi cũng vui vì mình đã có cuốn sách về kỹ thuật. Tôi nghĩ nếu được nhắc lại sau này thì tôi muốn nhắc lại mình là một người Việt Nam, một người Việt đã đi ra nước ngoài đi học, đi làm và về lại quê hương để mang đến lợi ích cho sự phát triển của nước nhà, và đóng góp cho xây dựng nền công nghiệp Việt Nam còn non trẻ.

Khi học bên Đức và làm việc tôi thấy rất rõ nước Đức phát triển vậy vì họ có nên giáo dục tốt, học đi đôi với hành, họ có trung tâm nghiên cứu mạnh. Về mặt kỹ thuật cũng rất tốt. Cũng chính vì đi học từ Đức nên tôi thôi thúc trong mình muốn góp phần giáo dục đào tạo, giúp cho các bạn trẻ có cái cần câu, tạo ra nguồn nhân lực trẻ có trình độ cao nên tôi rất nỗ lực.

Tôi cũng đóng góp xây dựng trường nghề theo mô hình Đức ở VinFast khi tôi đề xuất thì Chủ tịch Phạm Nhật Vượng cũng đồng ý. Bây giờ, mong muốn của tôi là được truyền lửa, truyền kiến thức cho các bạn trẻ, tôi thấy rất vui và ý nghĩa, nên nếu có điều kiện, thời gian tôi đều muốn tham gia. Tôi cũng là thành viên Hội đồng tại Đại học SP Kỹ thuật TP.HCM, Đại học Việt Đức… hy vọng sẽ có ích trong việc đào tạo. Từ lúc về Việt Nam tới giờ hơn 17 năm rồi, tôi thấy chuyển biến trong giáo dục đào tạo của Việt Nam quá chậm, tôi mong rằng thời gian tới giáo dục đào tạo sẽ được đổi mới nhanh hơn và làm cho tốt hơn.

Sau này, tôi muốn nhớ đến là một người tham gia vào việc sản xuất ô tô "Made in Vietnam" đầu tiên, đấy là việc tôi cảm thấy có nhiều ý nghĩa. Thứ 2 nữa là tôi là một người có tinh thần xã hội, là điều rất tốt và tôi học được từ nhiều người. Trong đó đặc biệt là ông Robert Bosch, một doanh nhân tôi rất cảm phục và trân quý, ông nói câu "Thà mất tiền chứ không để mất lòng tin".

Ông thường nói đến tinh thần sống để cống hiến, vậy ông định nghĩa như thế nào về một cuộc đời có ý nghĩa và đâu là khoảnh khắc hạnh phúc trong sự nghiệp của ông?

- Đương nhiên trong thời gian dài mấy chục năm làm việc, lúc nào mình cũng có những khoảnh khắc mà khi nhìn lại thì thấy bất cứ thời gian nào cũng đều đáng nhớ cả.

Tôi thấy rằng trong khoa học lãnh đạo của con người, động lực nào để kích thích mình làm việc nhiều nhất thì vẫn là yếu tố bên trong chứ không phải yếu tố bên ngoài. Yếu tố tiền lương, chức vụ cũng chỉ có giới hạn nào đó thôi. Cái mà giữ được lửa cho mình làm bất cứ được việc gì nhiều hay ít đó là yếu tố bên trong.

Nhưng yếu tố bên trong phải xuất phát từ cái bên trong sâu sắc nhất, bên trong con tim, tấm lòng mình. Thành ra nhìn lại trong xã hội tại sao có những người cống hiến làm ra những sản phẩm mới vì thực sự người ta có cái tinh thần nỗ lực như vậy. Ví như thời Covid bao nhiêu người đã hy sinh, làm việc hết lòng vì tình yêu chung cho con người, cho xã hội.

Cho nên tinh thần luôn làm điều gì đó có lợi để đóng góp vào sự phát triển chung của xã hội sẽ là động lực mạnh mẽ cho sự nghiệp riêng của tôi. Và đó cũng là nguồn lực giúp mình khỏe, có hưng phấn. Có hạnh phúc thì mới có sức khỏe tốt cho nên cái này không phải là chuyện có lợi cho xã hội thôi đâu mà còn là động lực, tinh thần có lợi cho bản thân mình nữa.

Nếu có thể thay đổi được một điều trong "dặm đường đã đi qua", ông sẽ thay đổi điều gì?

- Nhiều điều để thay đổi ví dụ như việc ngày trước ba tôi không cho tôi đi học trường Anh, trường nói tiếng Mỹ, tiếng Anh mà ông bắt tôi học tiếng Pháp. Vì vậy nếu được làm lại, tôi sẽ học tiếng Anh, tiếng Trung Quốc. Thành ra tôi nghĩ nếu các bạn trẻ ở Việt Nam ai cũng giỏi tiếng Anh và tiếng Trung Quốc thì nước mình sẽ có nguồn nhân lực rất tốt, đi vào được nhiều ngành chuyên môn.

Nhưng sẽ có hai điều không thay đổi, đó là tôi vẫn sẽ học ngành ô tô. Và tôi sẽ không thay đổi việc mình tham gia phong trào phản chiến mong muốn đất nước hòa bình. Đất nước đã chấm dứt chiến tranh nhưng giai đoạn trước đó bao nhiêu người đã phải hy sinh xương máu vì hòa bình, độc lập.

Cảm ơn ông về cuộc trò chuyện.

×